De netmogelijkheden in beeld brengen en effectief inzetten

Waar en wanneer is netcapaciteit beschikbaar?

De netbeheerders (landelijke en regionaal) hebben data- en informatiekaarten beschikbaar. Daarin geven zij inzicht in beschikbare netcapaciteit dan wel netcongestie. De beschikbaarheid van netcapaciteit is dynamisch. Er zijn continu nieuwe aanvragers, zowel voor duurzame projecten om energie te leveren als voor nieuwe woningen, verduurzaming van industrie of mobiliteit om energie te vragen. Deze hebben allen invloed op hoeveel netcapaciteit er is. Daarnaast investeert de netbeheerder in uitbreidingen van netcapaciteit waardoor juist nieuwe capaciteit beschikbaar komt.

Informatie over beschikbare transportcapaciteit staat op de websites van de netbeheerders:

• Netbeheer Nederland
• Liander (let op: tabblad opwekken kiezen)
• Enexis  
• Stedin

De informatie die de netbeheerder beschikbaar heeft, zal in de loop van de tijd verbeteren, naarmate netten meer meetapparatuur krijgen en modellen verbeterd worden.

De eerste actie is daarom om te zorgen voor periodieke afstemming met netbeheerders waarin gekeken wordt hoe netcapaciteit in de regio zich ontwikkelt. Zodat stimuleringsmaatregelen voor zon ertoe leiden dat hernieuwbare elektriciteit geproduceerd kan worden. Campagnes of middelen kunnen dan gefaseerd ingezet worden in gebieden waar netcapaciteit beschikbaar is of komt. Daarbij kan extra aandacht gegeven worden aan optimaal netgebruik (zie 1.2). Dit kan vastgelegd worden in de uitvoeringsstrategie. Daarbij kan de netbeheerder zijn plannen voor uitbreiding indien nodig aanpassen als hij weet in welke gebieden veel nieuwe opwek verwacht wordt vanuit de RES. Hierbij geldt hoe concreter de plannen, hoe meer zekerheden er gegeven kunnen worden.

Sturing op effectieve inzet bij grootschalige ontwikkeling

Het op piekvermogen aansluiten van zonne-energie leidt vaak tot een onnodige claim op beschikbare netcapaciteit. Immers gebruikt een zonnepark die piekcapaciteit maar enkele uren per jaar. Netbeheerders en ontwikkelaars hebben daarom al een convenant gesloten om nieuwe (grootschalige) zonneparken op maximaal 70% van het piekvermogen aan te sluiten. Het reduceren van het benodigde piekvermogen van bestaande en nieuwe zonnedaken en -parken is een zeer effectieve maatregel voor het reduceren van netcongestie, terwijl het nauwelijks negatieve impact heeft op totale productie vanuit zonnepanelen.
In projecten met een vergunningsplicht kunnen overheden afspraken maken (bilateraal of vanuit marktconsultatie) met ontwikkelaars hoe hier zo optimaal mogelijk mee om te gaan. In de praktijk zien we dat ontwikkelaars ook zelfstandig op zoek gaan naar oplossingen om aansluitvermogens te reduceren. Daarbij worden momenteel steeds meer oplossingen getoetst en verder ontwikkeld.

Overleg met marktpartijen - niet alleen energiebedrijven, maar ook bijvoorbeeld beheerders van het bedrijventerrein of vastgoedeigenaren -  welke opties en mogelijkheden momenteel ontwikkelbaar zijn en welke randvoorwaarden daarvoor ingericht moeten worden. Binnen overheden betekent dit dat verschillende afdelingen elkaar op de hoogte houden van de verwachte ontwikkelingen. Overheden kunnen binnen die opties keuzes maken hoe actief ze een rol willen spelen in het ontwikkelen van die oplossingen. Onderstaand enkele opties die nu als algemeen toepasbaar worden gezien onder de juiste condities:

• Aansluiten achter bestaande aansluitingen van windmolens of grootverbruik-aansluitingen van elektriciteit met als doel geen nieuwe netcapaciteit op te eisen
• Beperken van aansluitingen tot onder 70% van het piekvermogen (curtailment) met geavanceerd parkmanagement, batterijen en conversie naar warmte
• Vermijden van zuid-opstellingen voor zonneparken en -daken en kiezen voor oost-west-opstellingen
• Matchmaking geschikte gebieden (ruimtelijk en qua net) met ontwikkelaars
• De netbeheerders hebben een zonneladder ontwikkeld, die ingaat op deze en andere opties.